جای خالی حمایت از تولیدکنندگان محصولات شوینده؛
صادرات یکی از موضوعاتی است که تولیدکنندگان محصولات شوینده و بهداشتی همواره بر لزوم آن برای توسعه و گسترش این صنعت تاکید داشته‌اند و این مقوله را با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور، راهکاری برای جلوگیری از ورشکستگی شرکت‌های تولیدکننده دانسته‌اند. اما با توجه به اینکه حضور در حوزه صادرات، همواره نیازمند پیش‌زمینه و بسترهای مناسب دارد، باید دید که آیا ظرفیت‌های کیفی و کمی برای حضور مستمر و مطلوب فعالان این صنعت در بازارهای بین‌المللی وجود دارد یا خیر؟ و مهم‌تر اینکه چه موانع و مشکلاتی در مسیر حضور موفق تولیدکنندگان محصولات شوینده داخلی در بازارهای بین‌المللی وجود دارد؟
در این ارتباط جواد رادسعید، مدیرعامل شرکت پاک نام در گفت‌وگو با روابط عمومی انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران درباره وضعیت کیفیت پودرها و محصولات شوینده در بازار بین‌المللی عنوان کرد: ظرفیت‌های کیفی موجود در خطوط تولید داخلی تفاوت چندانی با سایر کشورها ندارد اما به‌طور‌کلی باید گفت کیفیت محصول را بازار تعیین می‌کند و بر این اساس کیفیت محصولات در بازارهای هریک از کشورها متفاوت است؛ زیرا استانداردها و تقاضاهای مشتریان در کشورهای مختلف، متفاوت است.
رادسعید در این زمینه توضیح داد: در واقع در بازار صادراتی نیز مانند بازارهای داخلی، این مشتری و بازار است که کیفیت محصول را برای تولیدکننده مشخص می‌کند. یعنی نوع محصول ما بسته به ویژگی‌های مقاصد صادراتی، استانداردهای کشورهای خریدار و نوع درخواست آنها متفاوت است.
وی درباره رقابت با تولیدکنندگان کشورهای مختلف در این حوزه گفت: در حال حاضر مهم‌ترین رقبای ما در سطح منطقه کشور‌هایی مانند ترکیه، عربستان و اردن هستند که البته در سال‌های اخیر برخی از کشورها نیز به جمع این رقبا اضافه شده‌اند. تولیدات ما نیز از منظر کیفیتی در تولید محصولات شوینده محدودیتی ندارد اما مسائلی مانند قیمت محصول باعث میشود که ما بیش از موضوع کیفیت، دارای مزایای رقابتی در مقاصد صادراتی باشیم.
وی در عین حال در مورد کیفیت پایین برخی محصولات خاطرنشان کرد: البته با توجه به طیف گسترده شرکت‌های تولیدکننده، در برخی موارد شرکت‌های کوچک و کارگاه‌های زیرپله‌ای ممکن است محصولاتی با کیفیت‌هایی مغایر با استانداردهای موجود عرضه کنند. اما بدون شک شرکت‌های بزرگ و باسابقه در این حوزه برای حفظ سابقه و اعتبار خود در منطقه، خود را موظف به حفظ کیفیت محصولات خود می‌دانند.
رقابت نابرابر داریم
رادسعید درباره ظرفیت‌های رقابتی تولیدات داخلی با محصولات سایر کشورها تاکید کرد: ما به جهت محدودیت‌هایی که در حوزه صادرات داریم، نمی‌توانیم رقابت مطلوبی را با کشورهای دیگر در حوزه صادرات محصولات شوینده داشته باشیم؛ این محدودیت‌ها در مواردی مانند تحریم‌های اقتصادی و محدودیت‌های FATF ممکن است منشاء خارجی و یا در برخی موارد مانند بحث رفع تعهدات ارزی منشاء داخلی داشته باشند.
مدیرعامل شرکت پاکنام خاطرنشان کرد: اگر شرایط رقابتی ما با کشورهای رقیب در سطح منطقه برابر بود، ما چه از نظر قیمتی و چه از نظر کیفیتی می‌توانستیم شرایط بسیار مطلوب‌تری را در این زمینه داشته باشیم. به عنوان نمونه در سال گذشته و در جریان انتخابات کشور ترکیه که دولت این کشور تنها یک ماه دست از حمایت شرکت‌های تولیدکننده فعال در این کشور در حوزه شوینده برداشت، فروش صادراتی ما در برخی محصولات به دو تا سه برابر افزایش یافت.
وی تاکید کرد: برخی حمایت‌ها که بعضی از کشورها از تولیدکنندگان خود در حوزه شوینده میکنند و ما از آن برخوردار نیستیم نیز باعث تفاوت هزینه‌های تولید در حوزه شوینده در کشور در قیاس با سایر کشورها میشود. البته نباید فراموش کرد که ما در حوزه لجستیک و مسائل مرتبط به آن نیز همواره دچار مسائلی هستیم که هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد.
رادسعید در این باره تصریح کرد: اگرچه بسترهای لازم در این حوزه فراهم نیست، تولیدکنندگان حوزه شوینده طبیعتا مخاطرات و چالش‌های بیشتری را در مسیر تجربه میکنند و این فرآیند برای آنها با دشواری‌های بیشتر و سود منطقی کمتر همراه است، فعالان این صنعت همچنان با وجود تمام مشکلات و موانع، صادرات و تجارت خود را در این حوزه انجام می‌دهند. در واقع تامین‌کنندگان و صادرکنندگان سعی میکنند خود را با شرایط موجود تطبیق دهند و به تولید و صادرات این محصولات ادامه دهند تا سهم خود را در این بازار حفظ کنند.
چاره‌ای جز صادرات نداریم
رادسعید در این باره تاکید کرد: در هر حال بر اساس آمارهای موجود میزان قابل توجهی از تولیدات ما در حوزه محصولات شوینده مربوط به صادرات است و این روند به نوعی راه گریز شرکتها از زیان دهی و راهکاری برای تامین نقدینگی است.
وی در این باره افزود: با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور و سیاست انقباضی که نظام بانکی کشور دارد و در شرایطی که یک نظام دولتی بانک‌محور در کشور داریم، در سال‌های اخیر ما از منظر تامین منابع مالی و نقدینگی دچار مشکلات فراوان بوده‌ایم و به همین جهت نگاه تولیدکننده به حوزه صادرات این است که نقیصه موجود در سودآوری منطقی این صنعت را جبران کند. در واقع تولیدکنندگان از امکان صادراتی خود برای پوشش زیان‌دهی این صنعت در داخل کشور استفاده میکنند. البته این رقابت ناگزیر برای صادرات باعث میشود که در برخی موارد رقابت‌های غیراصولی بین تامین‌کنندگان داخلی نیز شکل بگیرد و سبب بروز تفاوت اعداد و ارقام با مقادیر واقعی در این بخش شود.
بنگاه اقتصادی را درست تعریف کنیم
رادسعید در ادامه درباره نگاه نهادهای بالادست به حوزه تولید محصولات شوینده خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد در کل، تعریف بنگاه اقتصادی در کشور دچار نقایصی است و این موضوع نیاز به تعاریف مدون و بهتری دارد و برخی موانع و مشکلاتی که در مسیر تولید و صادرات کشور قرار دارد به دلیل همین «تعریف غلط» ایجاد شده است.
وی گفت: نگاه باعث میشود که به عنوان مثال در حوزه محصولات شوینده شرکت‌های تولیدکننده نهاده‌های تولید همزمان با تغییرات نرخ ارز قیمت این مواد را همسان سازی کنند ولی در حوزه قیمت محصول نهایی با چنین همسان سازی‌های مخالفت داشته باشند و کنترل بازار به جای ابتدای زنجیره در انتهای زنجیره و با سرکوب قیمت نهایی محصولات انجام میشود که این رویه به طور حتم به چرخه تولید آسیب وارد می‌کند.
تولید، امنیت است
رادسعید در بخش پایانی صحبت‌های خود گفت: به نظر من هر دولتی که در کشور مستقر شود باید به بحث تولید به عنوان مولفه‌ای که باعث افزایش تولید ناخالص ملی میشود نگاه ویژه داشته باشد. زیرا یکی از راهکارهایی که می‌تواند کشور را از جنبه‌های مختلف بیمه کند، موضوع تولید، صادرات و روابط بین‌الملل در این حوزه بوده است. اهمیت این موضوع در حدی است که تولید و تجارت بین‌المللی می‌تواند تا حد زیادی امنیت کشور را نیز تامین کند. و دولت و حاکمیت نیز به همین دلیل باید از این مقوله حمایت کنند. در این موضوع به نظر می‌رسد دولت چهاردهم در ماه‌های ابتدایی حضور خود، با توجه به تاکید مقام معظم رهبری بر اهمیت تولید، نگاه مثبتی به این موضوع دارد.
